Mục tiêu: Phân biệt giá vốn và chi phí, hiểu hòa vốn để định giá và ra quyết định mở rộng.
1) Khái niệm thực hành #
- Giá vốn (COGS): mọi chi trực tiếp tạo ra hàng/dịch vụ (nguyên liệu, công thợ trực tiếp, vận chuyển đầu vào, bao bì…).
- Chi phí hoạt động (OPEX): bán hàng, marketing, lương văn phòng, thuê nhà, điện nước, phần mềm, khấu hao…
- Lợi nhuận gộp = Doanh thu – Giá vốn.
- Biên lợi nhuận gộp (%) = Lợi nhuận gộp / Doanh thu.
2) Hòa vốn (không lỗ – không lãi) #
- Đóng góp đơn vị = Giá bán – Chi phí biến đổi đơn vị.
- Điểm hòa vốn (số lượng) = Chi phí cố định / Đóng góp đơn vị.
- Doanh thu hòa vốn = Điểm hòa vốn × Giá bán.
3) Ví dụ nhanh #
- Giá bán 1 sản phẩm: 200.000
- Chi phí biến đổi/đơn vị (nguyên liệu, ship nội bộ…): 120.000
- Đóng góp: 80.000
- Chi phí cố định/tháng (lương văn phòng, thuê nhà…): 80.000.000
→ Hòa vốn = 80.000.000 / 80.000 = 1.000 đơn/tháng.
Nếu bán 1.200 đơn, lãi hoạt động ≈ (1.200–1.000) × 80.000 = 16.000.000 (chưa tính thuế/lãi vay).
4) Định giá: tránh nhầm “biên” và “tỷ lệ đội giá” #
- Đội giá 25% ≠ biên gộp 25%.
- Biên gộp (%) = (Giá bán – COGS) / Giá bán.
Đặt mục tiêu biên gộp tối thiểu theo ngành, ví dụ bán lẻ giản đơn thường ≥ 25–35%; dịch vụ tay nghề có thể cao hơn.
5) Bảng theo dõi cơ bản #
- Sheet 1: Bảng giá thành (cập nhật theo lô/đợt).
- Sheet 2: Chi phí cố định & biến đổi (tháng).
- Sheet 3: Hòa vốn & kịch bản (750–1000–1250 đơn).
6) 7 lỗi khiến “lãi giấy, lỗ tiền” #
- Quên tính hao hụt – hư hỏng.
- Bỏ sót phí ẩn (ví điện tử, cổng thanh toán, đổi trả).
- Tính sai chi phí biến đổi → định giá thấp.
- Không cập nhật giá nguyên liệu.
- Không tách khấu hao và đầu tư mới.
- Khuyến mại thiếu kiểm soát.
- Bán thấp hơn giá hòa vốn để “giữ khách”.
Hành động tiếp theo:
Cập nhật bảng giá thành theo lô hiện tại, lập bảng hòa vốn 3 kịch bản và ấn định biên gộp tối thiểu khi nhận đơn.
