Mục tiêu: Nhìn toàn cảnh rủi ro trước khi mua bảo hiểm hoặc lập quỹ dự phòng.
1) Khung phân loại rủi ro (4 nhóm) #
- Con người: ốm đau, tai nạn, mất khả năng lao động, tử vong.
- Thu nhập & công việc: thất nghiệp, giảm đơn hàng, đối tác chậm trả.
- Tài sản: cháy nổ, ngập lụt, trộm cắp, hỏng hóc lớn.
- Pháp lý & dữ liệu: tranh chấp, trách nhiệm với bên thứ ba, lộ dữ liệu tài chính.
2) Ma trận Xác suất × Tác động (1–5 điểm) #
- Đánh Xác suất (1 rất hiếm – 5 thường xuyên)
- Đánh Tác động (1 nhẹ – 5 thảm họa)
- Ưu tiên xử lý các rủi ro tổng ≥ 12.
3) Bảng mẫu (điền vào là xong) #
| Rủi ro | Dấu hiệu cảnh báo | Phòng ngừa | Bảo hiểm/Quỹ dự phòng | Ứng phó khi xảy ra | Phụ trách |
|---|---|---|---|---|---|
| Ốm nặng phải mổ | mệt mỏi kéo dài | khám định kỳ, thể dục | nội trú, quỹ khẩn cấp 3–6 tháng | nhập viện, dùng bảo lãnh, thông báo công việc | A |
| Mất việc | công ty cắt giảm | nâng kỹ năng, đa nguồn thu | quỹ khẩn cấp 6 tháng | cắt chi, tìm việc, thương lượng nợ | A |
| Cháy nổ nhà | chập điện | kiểm tra điện, bình chữa cháy | nhà + tài sản trong nhà | gọi 114, báo bảo hiểm, ghi chứng cứ | B |
| Tai nạn xe | đường ngập, mưa to | kiểm tra lốp, không đi vùng ngập | TNDS + vật chất xe | gọi cứu hộ, công an, báo bảo hiểm | B |
| Lộ dữ liệu | email bị hack | 2 lớp bảo mật, đổi mật khẩu định kỳ | — | khóa tài khoản, báo ngân hàng | A |
4) Nguồn lực dự phòng tối thiểu #
- Tiền: quỹ khẩn cấp theo 3–6 tháng chi tiêu (cao hơn nếu tự doanh).
- Người: 2–3 người có thể hỗ trợ khi khẩn cấp (gia đình/bạn bè).
- Giấy tờ: danh mục bảo hiểm, sổ y tế, liên hệ khẩn cấp, sao lưu số hóa.
5) Lịch kiểm tra rủi ro #
- Hàng quý: cập nhật bảng kiểm; bấm lại điểm Xác suất × Tác động.
- Hàng năm: tổng rà soát (gắn với Bài #20: hồ sơ rủi ro).
Hành động tiếp theo:
Tạo bảng Excel/Sheets theo mẫu trên, chấm điểm cho gia đình, chọn 3 rủi ro ưu tiên để xử lý trong tháng tới.
